یادداشت / راهکارهای بهبود وضعیت یک سیستم سازمانی

یادداشت / مریم آبرَوِش :  انتصاب به معنی به کارگماردن افراد در شغلی که بر مبنای بررسی های به عمل آمده متناسب با آن شغل است، می باشد. در واقع به عبارتی سپردن کار به دست کاردان...

نظام اداری هر کشور نشان دهنده نگرش دولت مستقرش به نحوه اداره و مدیریت آن کشور است که تاثیر به سزایی در تحقق اهداف کلان اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جامعه دارد و بدون آن دسترسی به دولتی کارآمد با حداکثر بهره وری عملی نیست. لذا برای رسیدن به این امر ، مهم ترین گام انتخاب افراد دارای صلاحیت بر مبنای شایسته سالاری و ثبات در مدیریت ها به دور از سلایق شخصی و ارتباطات قومی یا بده بستان های اداری می باشد.

مدیر توانمند قادر است با بکارگیری افراد متخصص و کاربلد ، با بالاترین سواد علمی وضریب هوشی مناسب، رشد چشمگیری در جهت پیشبرد اهداف سازمان رقم بزند. کارشناسان معتقدند، باید در مسیر انتصابات، به میزان آموزش افراد در جایگاهی که برایشان در نظر گرفته شده توجه ویژه شود. زیرا این امر میزان توانایی آنها را در جهت بکارگیری منابع انسانی تحت اختیار که مهم ترین منابع سازمان می باشد نشان می دهد.

از سوی دیگر برای رسیدن به شایسته سالاری بایستی شایسته خواه باشیم و این امر با شروع از بالاترین سطح آغاز می شود تا در همه سطوح سازمان به طور کامل اعمال شود. در نظام شایسته سالار سعی بر این است افراد توانمند از داخل سازمان انتخاب شوند که این خود سبب افزایش نیروی کار وفادار و علاقه مند به رشد و ارتقای سطح سازمان می شود.

شناسایی افراد شایسته، فرآیندی بسیار مشکل است و چون مدیران اغلب در بسیاری از زمینه ها از قدرت و ثروت کافی برخور دارند در نتیجه امکان اعمال سلایق شخصی بیشتر می شود. مدیریت بر پایه سلیقه و به دور از ضوابط در دنیای رقابتی امروز سبب بروز مشکلات متعدد در سازمان می شود و نظم حاکم برآن را نیز بر هم می زند و همچنین عملکرد منابع انسانی را تضعیف می کند و مهم تر اینکه کارکنان روحیه کار سازمانی خود را به دلیل نادیده گرفتن تخصص و عملکردشان از دست می دهند.

مدیریت بدون رعایت استانداردهای نوین مدیریتی در بلند مدت موجب ضعف و عقب ماندگی سازمانی شده و در نهایت این نهاد ها بدون دانش و تخصص لازم هدایت می شوند. در چنین سیستمی امور تنها براساس آزمون و خطا و به صورت سنتی پیش می رود که بازخوردی جز شکست سازمان و هدر رفت هزینه های مالی و منابع انسانی به همراه ندارد.

برای جبران بده بستان های سیاسی و برای جبران لطفی که در گذشته صورت گرفته از راهی غیر از استخدام دوستان و سفارش شدگان فاقد صلاحیت  و غیر متخصص استفاده شود زیرا سبب می شود وظایف محول شده به خوبی اجرا نشود و پیامد آن می تواند وجه و اعتبار مدیریتی و نهاد تحت امر را مخدوش نماید و مدیر را به عنوان فردی با عملکرد ضعیف و فرصت طلب معرفی نماید.
 

در چنین شرایطی ، اغلب کارمندان از تبعات ناخوشایندی که بر آنان تحمیل می شود ناراضی هستند. اشتباه در لیست حضور و غیاب، محاسبات نادرست ساعات اضافه کاری و مرخصی و ماموریت اداری، بی نظمی های پی در پی و عدم پاسخگویی درست و برخورد غیر حرفه ای با پرسنل و اعمال فشارهای کاری بر عده ای معدود از جمله عواقب انتصاب مدیر نا کارآمد می باشد. عدم توجه به تجربه، دانش و        تخصص مدیران منجر به تصمیمات نادرست و استفاده از افراد فاقد صلاحیت در سطوح پایین تر سازمان می شود. این امر موجب جا بجایی های زیاد بین بخشی و کوتاهی عمر مدیریت شده و انتصابات بر  اساس معیار های ذهنی و غیر شفاف می شود و عدم توجه به عملکرد گذشته، عدم وجود سیستم ارزیابی عملکرد و نداشتن اطلاعات کافی از نیروهای کارآمد و عدم شناخت افراد با تجربه و کارآزموده چه از نظر علمی و چه از نظر عملی و نبود زیر ساخت های فرهنگی، نبود سازمان اجرایی حرفه ای و متخصص جهت دستیابی به اهداف سازمان و ممانعت گروه های مختلف سیاسی از استقرار افراد شایسته به دلیل تهدید شدن منافع سهل الوصولی که تا کنون داشته اند از جمله پیامد های انتصابات بر      مبنای روابط می باشد.

در چنین سیستمی ، کارمندان مستعد و خلاق موظف به انجام کارهای تکراری می باشند و در مدت کوتاهی انگیزه این افراد از بین می رود و سازمان دچار رخوت و از هم پاشیدگی می شود و گاهی دیده می شود  که ضعف مدیریت منجر به قدرت گرفتن افراد در پستهای مدیریت میانی و یا معاونت ها شده به  طوریکه برای خود امپراطوری به راه انداخته و با رفتار های نامتعارف از افراد بیگاری می کشند و با عدم رعایت ادبیات صحیح گفتاری باعث سبب تخریب روحیه کارمندان می شود.

در واقع برای بهبود عملکرد سیستم ، در نصب افراد باید به وجدان حرفه ای شاغلین توجه شود.

در پایان, بر توان بالقوه افراد تمرکز شود. هر چه دقت و توجه بیشتری بر ویژگی ها و شایستگی های شاغلین شود . شاغل نیز برای اجرای مطلوب تلاش بیشتری خواهد کرد. بنابراین یک ارزیابی آینده نگر دقیق برای انتخاب افراد در سازمان ها موجب دلگرمی کارمندان و رسیدن به حداکثر بهره وری شده و پیامد های منفی در جامعه به پایین ترین حد ممکن می رسد.     

نویسنده : مریم آبرَوِش