ضرورت عزم مردمی برای نجات جنگل

یک کارشناس جنگل‌کاری در مازندران با بیان اینکه نفس‌های جنگل‌های استان به شماره افتاده و اقدامات کوچک و پیش پا افتاده برای نجات آن کار به جایی نمی‌برد، گفت: برای نجات جنگل نیازمند عزم جدی مردمی هستیم.

حال جنگل و درختان شمال نه تنها خوب نیست بلکه نگران کننده است، جنگل‌های مازندران کیفیت و کمیت خود را از دست داده و خبری از گونه‌های اصلی و تنوع زیستی در جنگل‌های هیرکانی نیست.

 کاهش آب شیرین، افزایش آلاینده‌های آب و خاک، سیل و خشک شدن تالاب‌ها، از بین رفتن منابع آبی، طغیان بیماری‌ها و آفات همه نتیجه از بین رفتن جنگل‌هاست و بزودی مازندران به بیابانی خشک مبدل می‌شود.

وقتی صحبت از جنگل و منابع طبیعی می‌شود گویا ناله جنگل‌های هیرکانی به گوش می‌رسد که بدون حامی دستخوش تاراج قاچاقچیان و متجاوزان به عرصه ملی شده است.

جنگل‌های هیرکانی مازندران مثل گوشت قربانی بین دامداران محلی، افراد ذی‌نفوذ برای ساخت و ساز و زمین‌خواران حرفه‌ای برای کسب درآمد تقسیم شده است.

نفس‌های این جنگل‌ها به شماره افتاده و اقدامات کوچک و پیش پا افتاده برای نجات آن کار به جایی نمی‌برد.

کارشناس جنگل کاری اداره منابع طبیعی و آبخیزداری بابل در خصوص وضعیت جنگل‌های هیرکانی در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به اینکه ایران در کمربند خشک قرار گرفته است، اظهار کرد: میانگین سالانه بارندگی در جهان ۷۰۰ میلی متر است، ولی میزان بارندگی در ایران ۲۲۸ میلی متر برآورد شد.

علیرضا محمدی راد، خاطرنشان کرد: میزان آب زیرزمینی در کشور، ۵۰۰ میلیارد مترمکعب است که از این میزان، ۲۰۰ میلیارد مترمکعب آب شور است.

وی با اشاره به سطح چهار میلیارد هکتاری جنگل دنیا که معادل ۲۹ درصد خشکی‌های جهان است، یادآور شد: این میزان در ایران باعنایت سطح جنگل موجود تنها معادل هشت درصد خاک ایران است.

وی با بیان اینکه در ایران ۳۲ میلیون هکتار اراضی کویری داریم، تصریح کرد: ۲۹ درصد مساحت ایران خشک است، سرانه بیابان در دنیا دو دهم هکتار است اما در ایران دو برابر این میزان بیابان داریم.

وی با اشاره به اینکه از ۱۳ اقلیم دنیا ۱۱ اقلیم در ایران قرار دارد، گفت: سرانه فضای سبز در جهان ۲۵ متر و در ایران هفت تا ۱۰ متر است.

۸۵ درصد ذخایر اب زیرزمینی کشور طی هشت سال اخیر مصرف شد

این کارشناس جنگلداری با بیان اینکه سرانه فضای سبز اصفهان و یزد دو برابر مازندران است، افزود: از ۱۲۰ میلیارد مترمکعب آب زیرزمینی کشور ۸۵ درصد طی هشت سال اخیر برداشت شده است این در حالی است که اگر کشوری ۴۰ درصد ذخایر زیرزمینی را مصرف کند دچار بحران می‌شود.

محمدی راد با بیان اینکه طبق اظهارات رئیس سازمان زمین شناسی، از ۶۰۰ دشت ایران ۴۰۰ دشت دچار ۱۰ تا ۳۰ سانتی متر فرو نشست شده است، یادآور شد: اگر زمین سالی چهار میلی متر فرونشست داشته باشد یعنی دچار بحران است در حالیکه در ایران سالی ۳۵ سانتی متر فرونشست زمین داریم.

وی ادامه داد: از دو میلیون هکتار جنگل هیرکانی کشور، ۵۳ درصد در مازندران، ۲۶ درصد در گیلان و ۲۱ درصد در گلستان قرار دارد.

محمدی راد، یادآور شد: در این جنگل‌ها ۲۹۶ گونه پرنده، ۹۸ گونه پستاندار که برخی منقرض شده هستند، ۱۵۰ گونه بوته و درخت شامل سرخدار، بلوط، راش، ممرز، بارانک، زغال اخته، ازگیل، انار، زالزالک، زربین و سایر گونه‌ها وجود دارند.

همچنان چشم انتظار اعتبار برای طرح کاشت یک میلیارد اصله نهال

وی افزود: در سال گذشته در قالب کاشت یک میلیارد اصله نهال در کل حوزه اداره منابع طبیعی بابل برای ۲۵۰ هکتار طرح تهیه شد و برای امسال نیز برای بیش از ۱۶۱ هکتار تهیه طرح داشتیم که همچنان منتظر تامین اعتبار برای کاشت نهال در طرح‌های تهیه شده هستیم.

این کارشناس جنگل‌کاری تصریح کرد: در سال ۱۴۰۲ پرسنل منابع طبیعی بابل بدون هیچ اعتباری و تنها با همت، تلاش و همدلی و در کنار سایر وظایف عدیده خود موفق به غرس نهال در سطحی به مساحت ۱۵ هکتار در سواحل می‌رود و بهنمیر شهرستان بابلسر و همچنین پنج هکتار در اراضی جنگلی شهرستان بابل شدند.

تحویل ۱۱۰ هزار اصله نهال زود بازده صنوبر در طرح زراعت چوب

وی بیان کرد: در سال ۱۴۰۲ در راستای اجرای طرح زراعت چوب به منظور اشتغالزایی و کسب درآمد جوامع محلی و تامین چوب مورد نیاز کشور ۱۰۹ هکتار از اراضی اشخاص با ارائه خدمات کارشناسی و تحویل رایگان ۱۱۰ هزار اصله نهال زود بازده صنوبر، درختکاری شد.

محمدی راد افزود: در حوزه استحفاظی اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان بابل، در شهرستان بابل ۳۱ هزار هکتار مرتع و ۴۸ هزار هکتار جنگل، در شهرستان فریدونکنار ۷۰ هکتار جنگل و در شهرستان بابلسر ۱۰۰ هکتار جنگل دست کاشت داریم.

همچنین در این خصوص گفت‌وگویی داشتیم با یکی از اهالی جنگل‌نشین مازندران تا حالِ جنگل را از وی جویا شویم.

اسماعیل شمس به ایسنا گفت: بلایی که طرح تنفس جنگل بر سر جنگل آورد چالشی است که امروزه شاهد آن هستیم.

وی افزود: طرح تنفس جنگل حاصلی جز تجاوز و تخریب جنگل، بازگذاشتن دست قاچاقچیان چوب و تبدیل عرصه به ویلاهای لاکچری نبود.

شمس تصریح کرد: نهضت کاشت نهال در جنگل‌های هیرکانی را در دستور کار خود برای نجات از شرایط نامساعد فعلی قرار دادند در حالیکه مشکل در کاشت نهال نیست بلکه در نگهداری و مراقبت از آن است که عموما نهال‎های غرس شده طعمه دام دامداران منطقه می‌شود.

وی افزود: بیشترین درختان به ثمر نشسته مربوط به دهه ۶۰ و ۷۰ است وگرنه کاشت نهال چندان تاثیری در شرایط کنونی ندارد نه دامداران قابل کنترل هستند و نه منابع طبیعی پرسنل و اعتبار کافی برای نظارت، کنترل و مراقبت دارد.

 وی با اشاره به اینکه محیط زیست و منابع طبیعی دغدغه هیچ دولتی نبوده و نیست، تصریح کرد: عدم مجازات سنگین و کافی برای متخلفان به عرصه ملی آنها را جسورتر کرده است.

شمس تخریب جنگل را به عناوین مختلف که لباس قانونی به تن می‌کنند را محکوم و گام مهم در نابودی جنگل‌های هیرکانی برشمرد و تصریح کرد: شاهد قطع هزاران اصله درخت در دل جنگل‌های هیرکانی به بهانه فعالیت معدن گلیران در بابل هستیم.

وی ادامه داد: برای این معدن مجوز قطع ۳۹۸ درخت صادرشده بود که مسیر۶ متری برای عبور ماشین ها ایجاد شود اما هزاران درخت قطع شد و بجای مسیر ۶ متری به دنبال مسیر ۱۶ متری هستند.

شمس با اشاره به اینکه به سرعت به سمت کویری شدن مازندران در حرکت هستیم، گفت: در جنگل‌های ما بسیاری از گونه‌های حیوانی و پوشش گیاهی و درختی از بین رفته و در حقیقت با جنگل نیمه مرده مواجه هستیم که تنها تلاش می‌شود مرگ آن را عقب بیندازند.

ضرورت افزایش امنیت شغلی و مالی پرسنل منابع طبیعی و محیط زیست

وی تصریح کرد: دو اداره کلیدی منابع طبیعی و محیط زیست کمترین پرسنل و پایین‌ترین دستمزد را دارند این در حالی است که باید بیشترین توجه و امکانات مالی و نرم افزاری و سخت افزاری در اختیار آنها قرار گیرد.

شمس یادآور شد: در حالی سلاح دفاعی از پرسنل منابع طبیعی گرفته شد که قاچاقچیان چوب به اسلحه مجهز هستند این پرسنل چطور می‌تواند با این مشکلات از جنگل حفاظت کند.

وی خاطرنشان کرد: بخاطر مشکلات آب شرب دولت بجای مدیریت آب‌های سطحی اقدام به احداث سد کرده است احداث این سدها در مازندران فاجعه بزرگی است زیرا مسیر جریان آب قطع شده و تمام پوشش درختی و گیاهی پشت سدها خشک و نابود می‌شود.

شمس بیان کرد: جایگزین کردن بهره‌برداران چوب در قالب نیروی حفاظتی بجای قرقبان‌ها که ۲۴  ساعته از جنگل‌ها مواظبت می‌کردند و پایش منطقه را برعهده داشتند به معنی گوشت دست قصاب دادن است در واقع ایجاد شرایط مناسب برای زمین خواری و تاراج قاچاقچیان چوب است.

وی با اشاره به اینکه دامداران منطقه تبدیل به زمین خواران حرفه‌ای شده‌اند، گفت: سطح عرصه جنگل‌های هیرکانی سه میلیون و ۴۰۰ هزار هکتار بود که درحال حاضر به کمتر از یک میلیون و۹۰۰ هزار هکتار تقلیل یافته است.

سکوتی که در قبال این معضل شاهدیم روند بیابان‌زایی را در مازندران سرعت بخشیده است و چشم جنگل به مشارکت مردمی دوخته است تا شاید مردم بتوانند این موهبت خدادادی را از این وضعیت بحرانی نجات دهند.

اجرای طرح نفس در بابل با غرس ۱۰ هزار اصله به کمک مردم

رئیس کمیسیون فضای سبز شورای اسلامی شهر بابل نیز به ایسنا گفت: فضای سبز شهرداری بابل اقدام به اجرای طرح نفس با هدف غرس ۱۰ هزار اصله نهال در سطح شهر بابل در راستای ترویج فرهنگ درختکاری و افزایش فضای سبز کرده است.

محمدزمان یعقوبی با اشاره به اینکه هدف از اجرای این طرح احیاء فرهنگ درختکاری است، افزود: این نهال‌ها یا توسط فضای سبز پرورش داده شد یا خریداری کردیم که بصورت کاملا رایگان در اختیار شهروندان علاقمند به فضای سبز قرار می‌گیرند.

وی با بیان اینکه شهروندان می‌توانند این درختان را به اسم یکی از عزیزان خود نامگذاری کرده و در حفظ و نگهداری آن کوشا باشند، گفت: همه این درختان شناسنامه‌دار می‌شوند.

رئیس کمیسیون فضای سبز شورای اسلامی شهر بابل، تصریح کرد: در این طرح درختانی چون توسکا، افرا و درختان سازگار با آب و هوای شهر غرس شده ضمن اینکه تعدادی درخت میوه نیز در این طرح در سطح شهر غرس می‌شود.

یعقوبی با اشاره به اینکه برای نخستین بار میوه درخت نارنج سطح شهر در اختیار شهروندان بابلی قرار گرفت، یادآور شد: این اقدام شهرداری گام مثبتی برای ترویج فرهنگ حفط درختان سطح شهر بود زیرا مردم متوجه می‌شوند که درختان سطح شهر متعلق به آنها بوده و باید در حفظ و نگهداری آن کوشا باشند که استقبال خوبی نیز از سوی شهروندان شاهد بودیم.

وی خاطرنشان کرد: با وجود ساخت و سازهای مجاز و غیرمجاز شاهد از بین رفتن باغ و فضای سبز سطح شهر هستیم لذا با اجرای طرح نفس با مشارکت مردمی در صدد افزایش سرانه فضای سبز در سطح شهر هستیم.

یعقوبی گفت: با کندن و از بین بردن درختان نخستین کسی که متضرر می‌شود خود شهروندان هستند؛ لذا انتظار داریم مردم در حفظ و نگهداری درختان کوشا باشند.