شیرابه زباله، شیره جان تلار را کشید!

از روابط عمومی شورا زنگ زدند. گفتند فردا جلسه کمیسیون بهداشت تشکیل می‌شود. از شما دعوت می‌کنیم که در این جلسه شرکت کنید. چند ماهی می‌شد که جلسات شورای اسلامی قائم‌شهر به صورت غیرعلنی و پشت درهای بسته برگزار می‌شد.
و حالا جلسه کمسیسون بهداشت!
حدس ما درست بود. فیلمی که از چند روز پیش در فضای مجازی دست به دست می‌شد ، اعضای شورا را به صحن علنی کشانده بود. ماجرا از این قرار بود که خبرگزاری ایرنا ، فیلمی را منتشر کرده بود که نشان می‌داد دو دستگاه لودر در‌ سایت دپوی زباله ، بخشی از دیواره خاکی محل جمع شدن شیرابه‌ را تخریب می‌کند تا ده‌ها هزار لیتر شیرابه وارد رودخانه تلار شود. مدیر کل حفاظت از محیط زیست مازندران نیز در گفتگو با ایرنا از مدیریت نادرست شیرابه و زباله‌سوزی در سایت زباله قائمشهر خبر داده بود.
به گفته ایرنا ، حسین‌علی ابراهیمی چندی پیش نیز به همراه دادستان مرکز استان ، دادستان قائمشهر و شهردار این شهر از سایت زباله قائم‌شهر بازدید کرده و گفته بود: ما طبق رسالت نظارتی‌مان چند بار شکایت کردیم و جلسات پیگیری هم به موازات این شکایات برگزار نمودیم.
متاسفانه گزارش تخلف کاملا درست است و ما امروز شاهد وضعیت اسفبار در سایت دفن زباله قائمشهر هستیم. این معضل باید به صورت اصولی و با اجرای برنامه‌های کوتاه‌مدت ، میان‌مدت و درازمدت حل شود. در بازه کوتاه‌مدت شیرابه زباله باید مهار گردد و انتشار دود هم باید متوقف شود. از سال‌های گذشته بوی بد زباله در منطقه احساس می‌شد، اما از خرداد امسال زباله‌های این سایت سوزانده می‌شود که آلودگی شدید هوای منطقه را به دنبال دارد.
بعد از خبرگزاری ایرنا و گزارش تصویری زینب رحیمی ، صفحات اینستاگرامی متعددی این فیلم را بازنشر کردند. اما شهرداری و شورای اسلامی قائم‌شهر زیربار نمی‌روند. روابط عمومی شهرداری طی ویدیویی اعلام کرد که این فیلم مربوط به قائم‌شهر نیست و از شهرهای دیگر گرفته شده. موضع شورای اسلامی هم مشابه شهرداری است با این تفاوت که آنها می‌گویند: فیلم مربوط به دوسال پیش است و ما از کسی که برای اولین بار این فیلم را منتشر کرده ، می توانیم شکایت ‌کنیم!
اینها را رییس سابق کمیسیون بهداشت شورای اسلامی قائم‌شهر گفت.
وقتی وارد سالن جلسات شورا شدیم ، سالن پر از جمعیت بود. تقریبا همه اعضای کمیسیون آمده بودند. به جز یکی دو نفر که آنها هم بعدا وارد شدند. از شهرداری هم معاون خدمات شهری و معاون مالی آمده بود. پیمانکاران طرح تفکیک زباله از مبدا و بی‌خطرسازی زباله‌های عفونی هم حضور داشتند. همچنین رییس سازمان آتش‌نشانی و معاون سیاسی امنیتی فرماندار. چند خبرنگار باسابقه و جوان شهرستان هم نشسته بودند. در ابتدا رییس کمیسیون بهداشت از صرف هزینه‌های بالا برای مدیریت پسماند قائم‌شهر گفت.
پروژه‌ای که تا به حال بیشر از صد میلیارد تومان برای آن هزینه شده و تکمیل فاز نهایی آن به 70 میلیارد تومان اعتبار دولتی دیگر نیاز دارد.
 

نمی‌توانیم تمام درآمدهای شهرداری را به پسماند اختصاص دهیم
جعفر احمدی احداث کارخانه کمپوست را یک طرح علمی و کاربردی برای مدیریت پسماند قائم‌شهرمعرفی کرد اما معتقد بود انتخاب مکان دفن زباله انتخب درستی نبوده چون انباشت زباله در کنار رودخانه و سکونت‌گاه‌های شهری و روستایی تبعات زیست‌محیطی جبران‌ناپذیری به دنبال دارد. او احداث تصفیه‌خانه شیرابه را از مهمترین اولویت‌های شورا دانست و اضافه کرد: با افزایش حجم دپوی زباله و قدمت 50 ساله مرکز دفن زباله در قائم‌شهر ، نفوذ شیرابه به لایه‌های زیرزمینی خاک و رودخانه تلار موضوع تازه‌ای نیست. ما نمی‌خواهیم از این واقعیت فرار کنیم اما منابع‌ مالی‌مان بسیار محدود است. ما نمی‌توانیم تمام درآمدهای شهرداری را به مدیریت پسمانداختصاص دهیم. در اینصورت سایر طرح‌های عمرانی شهری لنگ می‌ماند. استان‌های دیگر اعتبارات دولتی خوبی برای زباله گرفته‌اند اما مازندران در این زمینه بسیار عقب است.
از طرفی محل فعلی دفن زباله کوچک است. ما مثل شهرهای بزرگ در استان‌های دیگر ، زمین‌های بایر و بیابانی نداریم که سایت زباله را به آنجا انتقال دهیم. قرار شد منابع طبیعی ، زمینی به ما بدهد که تا امروز محقق نشده.
در گذشته شهرستان قائم‌شهر روزانه 100 تن زباله داشت اما امروز این میزان به 300 تن رسیده‌. شهرهای ارطه و سیمرغ هم زباله‌های خود را به محل دفن زباله قائم‌شهر می‌آورند. این حجم زباله خارج از ظرفیت سکوهای انباشت زباله ماست.
 

رسانه‌ها تقوا را رعایت کنند!
بعد تریبون به رییس سابق کمیسیون بهداشت رسید. مفید اسماعیلی گفت: سال 71 ما با دست از رودخانه تلار ماهی می‌گرفتیم. یادم است آن زمان هم می‌گفتند این ماهی‌ها آلوده‌اند. چون شیرابه زباله به رودخانه می‌ریزد. من خودم رسانه‌ای هستم. از رسانه‌ها می‌خواهم تقوا را رعایت کنند. ما امروز وسط میدانیم. من در انتخابات بعدی شرکت نمی‌کنم. ولی انتظار دارم موضوعات سیاسی را قاطی سلامت و مسائل شهری نکنیم. معضل زباله قائم‌شهر مال امروز نیست. مال 60 سال پیش است. در آغاز زباله را در محل فعلی دانشگاه آزاد خالی می‌کردند. بعد به سراجکلا بردند و امروز در زمین پشت کشتارگاه.
آیا می‌شود مشکلات زباله‌گاهی که بیشتر از 60 سال قدمت دارد را چند ماهه حل کرد؟!
ما داریم شهردار را به شلاق می‌گیریم. نباید خدمات شهرداری و کسانی که در حوزه زباله کار می‌کنند را نادیده بگیریم. ما می‌توانیم از کسانی که فیلم دو سال پیش را تازه منتشر کرده‌اند ، شکایت کنیم!
من از دادستان شهرستان می‌خواهم حتما این موضوع را پیگیری کند. این فیلم را اولین بار چه کسی منتشر کرده؟ در فیلم چهره راننده لودر حتما مشخص است و شناسایی آن کاری ندارد.  
وقتی دیدند آتش زباله خاموش شد ، آمدند از تخلیه شیرابه زباله فیلم گذاشتند. بعد از مدیر کل حفاظت از محیط زیست گفتگو گرفتند تا تعداد دنبال‌کننده‌های خود را بالا ببرند! اگر شما دغدغه زباله دارید ، بیایید در طرح تفکیک زباله از مبدا به ما کمک کنید. چند درصد از رسانه‌های مازندران در این زمینه به میدان آمدند؟ امروز در فرمانداری به ما می‌گویند در زباله اقتصاد نیست! شهردار قائم‌شهر عصبانی می‌شود و می‌گوید: من باید 6 میلیارد تومان در ماه هزینه کنم که کسان دیگری بیایند و زباله شهرم را جمع کنند؟ در حالیکه خودم می‌توانم با 70 میلیارد تومان ، پروژه ساماندهی زباله را تکمیل کنم و درآمد آن را برای مردم شهرم هزینه کنم.
 

ریختن 500 هزار ساعت ، شیرابه زباله به رودخانه تلار
بعد از اسماعیلی نوبت به ایمان پویامهر رسید. عضو دیگر شورا در کمیسیون بهداشت. پویا مهر گفت: تا امروز بیشتر از 500 هزار ساعت ، شیرابه زباله وارد رودخانه تلار شده .
او اضافه کرد: 12 دوره مجلس گذشته ، حدود 20 فرماندار عوض شده ، استانداران و مدیران محیط زیستی متعددی آمده‌اند و رفته‌اند. اما این ابربحران قائم‌شهر همچنان به قوت خودش باقی مانده.
اتفاقا ما از همه دستگاه‌های اجرایی متولی مطالبه داریم. کی در استان ما کار تخصصی و کارشناسی برای زباله انجام شده؟ کی یک الگوی مناسب برای زباله شهرستان‌ها به خصوص در استان‌های شمالی معرفی کردند که برنامه اینست ، بودجه این مقدار است و شما وارد عمل شوید. اگر این فیلم مال دو سال پیش است باز هم یک فاجعه است.
این مشکل توسط کدام استاندار ، کدام فرماندار و کدام نماینده مجلس به طور جدی دیده شد؟ تمام ترکش‌ها به سمت شورا و شهرداریست.
بله ما مقصریم اما به تنهایی نمی‌توانیم کاری انجام دهیم.
در مقطعی که رییس شورا بودم ، یک روز رفتم دفتر فرماندار گفتم زباله شهرهای دیگر به قائم‌شهر می‌آید. گفت: دستور شورای تامین است. آیا شورا آنقدر محرم نبود که به ما اعلام کنید؟!
آقایان دهیاران ، آقایان بخشداران ، در حوزه پسماند برای شما هم وظایفی تعریف شده است. یک روز گفتند که مشکل زباله قائم‌شهر برای همیشه حل شده. نه آقا! هیچ چیز حل نشد. این حرف به خاطر ذوق‌زدگی آن بود که چرخه درست زباله در قائم‌شهر استارت خورده. در حالیکه موضوع کاملا تبلیغاتی بود. من به عنوان نماینده مردم در امور شهری شهادت می‌دهم که حتی یک ریال بودجه دولتی در این هشت سال اخیر وجود نداشته که ما گرفته باشیم و برگشت خورده باشد.
او ادامه داد: کارآمدترین نیروی‌های شهرداری در حوزه پسماند کار می‌کنند. کارهایی که ما باید انجام می‌دادیم ، انجام شد. یک هکتار زمین هم به سایت فعلی اضافه کردیم.
به ما می‌گویند: به به! چه محل دفن زباله قشنگی! چقدر در اینجا هزینه کردید! ما می‌توانیم زباله‌های سوادکوه را هم به قائم‌شهر بیاوریم.
 

قائم‌شهر دفن زباله ندارد ، کارخانه پردازش دارد!
نه عزیز من! محل دفن زباله قائم‌شهر دیگر وجود ندارد. ما می‌خواهیم در این منطقه خاک‌پاشی کنیم و درخت بکاریم.
شهرداران و دهیاران ارطه و سیمرغ و سوادکوه !
ما دیگر زباله‌گاه نداریم. ما کارخانه پردازش زباله داریم. شما باید زباله‌ها را تفکیک شده به ما تحویل بدهید. نمی‌توانید ، ما تحویل نمی‌گیریم. تالارهای عروسی در مناطق حاشیه‌ای شهری و روستاها قرار دارند. در یک عروسی دو تن زباله تولید می‌کنند!
چرا باید اینطور باشد؟ چرا نباید زباله‌هایشان را تفکیک کنند؟
این مسئله باید در مجتمع‌های بزرگ مسکونی و بیمارستان‌ها هم رعایت شود. ما در دو دهه گذشته نمکی داشتیم ، کهنه خرین داشتیم ، ضایعاتی داشتیم. چرا باید به جای آنها زباله‌گرد داشته باشیم؟ چرا مردم همه چیز را با هم قاطی می‌کنند و بیرون می‌ریزند. اصلا چرا باید طرح تفکیک زباله از مبدا نیاز به مناقصه داشته باشد؟ ما سازمان مشاغل شهری داریم که این سازمان در شهرهای دیگر کار تفکیک زباله از مبدا را به خوبی انجام می‌دهد.
به معاون خدمات شهری شهرداری قائم‌شهر هم وقت دادند تا گزارش عملکرد دهد. اما تا این لحظه خبری از شفاف‌سازی فیلم تخلیه شیرابه نبود.
 

خط پردازش زباله ما در کشور بی‌نظیر است
حسن رجبی از کارهای انجام شده در سایت زباله و راه‌اندازی دو خط پردازش 250 تنی زباله گفت و بی نظیر بودن خط پردازش زباله قائم‌شهر به خاطر مجهز بودن به دستگاه سرند دوار و بالستیک.
اینکه ابنیه تصفیه شیرابه زباله به اتمام رسیده اما دستگاه‌های پمپاژ هنوز نصب نشده. در حالیکه دو سال گذشته مراسم رسمی افتتاحیه این تصفیه‌خانه را برگزار کرده بودند! رجبی گفت: دستگاه‌های پمپاژ وارداتی هستند و می ‌توانند با ظرفیت صدمترمکعب در روز شیرابه‌های زباله را تصفیه کرده و آن را برای مصارف کشاورزی و صنعتی آماده کنند.
در مبحث سپتاژ هم شهرداری ، زمین مورد نیاز را به سرمایه‌گذار داده و پروژه اجرا شده که به زودی به بهره‌برداری می‌رسد. رجبی در رابطه با زباله‌های دورریز هم گفت: زباله‌های آلی ما در سالن تخمیر به خاک پوششی تبدیل می‌شود و به سکوی شماره 3 انتقال می‌یابد. زباله‌های دورریز هم در سکوی شماره یک ساماندهی می‌شود و طبق قراردادی که با شرکت سیمان فیروزکوه بستیم ، روزانه صد تن ، زباله دورریز به این کارخانه تحویل داده خواهد شد.
اما مهمترین دغدغه ما سکوی منتهی به رودخانه است. ما مرتب روی این سکو خاک پوششی می‌ریزیم و از نیروهای‌آتش نشانی که در اطفاء حریق و جلوگیری از خروج گاز متان به ما کمک می‌کنند بسیار سپاسگزاریم. در نظر داریم با احداث یک دیواره بتنی و کانال‌های زهکشی از نفوذ شیرابه به رودخانه جلوگیری کنیم.
و اما بشنوید از سعید میرزایی عضو دیگر شورا و کمیسیون بهداشت قائم‌شهر که از نیمه راه وارد جلسه شد و اجازه صحبت خواست.
 

از مردم عذرخواهی می‌کنیم!
سعید برزگر گفت: ما اینجا جمع شدیم که چه بگوییم؟ شیرابه زباله وارد رودخانه شده یا نشده؟ مردم از ما انتظار دارند که با آنها صادقانه صحبت کنیم. ما از ظرفیت شهرداری و تمام دستگاه‌های متولی استفاده کردیم تا معضل زباله قائم‌شهر را حل کنیم اما نتوانستیم و امروز به خاطر اتفاقی که افتاده از مردم عذرخواهی می‌کنیم. حالا یا سهوا و یا تعمدا. امروز ما باید یک برنامه درست تدوین کنیم تا مشکل زباله شهر برای همیشه مرتفع شود. اینکه ما اینجا بنشینیم و به مردم بگوییم که اتفاقی نیفتاده قابل قبول نیست.
 

ریختن شیرابه زباله به رودخانه یک جرم مستمر است
اگر شیرابه به رودخانه ریخته نشده ، پس چرا دادستانی مرکز استان و مدیر کل محیط زیست مازندران ورود پیدا کرده تا این موضوع را پیگیری کند؟ ریختن شیرابه زباله به رودخانه یک جرم مستمر است که مشمول مجازات می‌شود. ما نباید همه مسائل را درست جلوه بدهیم. متاسفانه امروز طوری شده که هر کس بخواهد نقدی بکند به او انگ می‌زنند.
من می‌توانم اینجا به تمام کارهای عمرانی که شهرداری انجام نداده اشاره کنم. امروز باید شهردار اینجا حضور داشت تا پاسخگوی اتفاق افتاده باشد. شورا ، رسانه‌ها را جمع کرده که بگوید ما کارهای زیاد انجام داده‌ایم و کوتاهی نکرده‌ایم؟
پسماندی که اینهمه برایش هزینه شده چه دستاوردی برای مردم شهر داشته؟ اصلا خروجی آن چیست؟
 

زباله را سیاسی نکنید!
مفید اسماعیلی در برابر انتقاد تند برزگر ، زباله را یک موضوع فرهنگی ، اجتماعی و بهداشتی توصیف کرد. او گفت: زباله یک مسئله سیاسی نیست و هرکسی که بخواهد این موضوع را سیاسی کند به مردم خیانت کرده. همه ما اذعان داریم که پروژه فعلی زباله حاصل زحمات شهرداران گذشته است که ما امروز آنها را ادامه می‌دهیم. دعواهای ما باید پشت درهای بسته باشد تا نتیجه آن آرامش دادن به مردم شود.
 

در هیچ دوره‌ای اینهمه هزینه برای زباله قائم‌شهر نشده
 در ادامه کارشناس خدمات شهری که در گذشته معاون شهردار در این حوزه نیز بود در واکنش به تنش‌های پیش آمده در جلسه گفت: هر آنچه که گذشتگان انجام دادند دستشان درد نکند. تنها چیزی که از آنها برای ما باقی می‌ماند تجربیاتشان است. مرتضی فلاحی ادامه داد: من از سال 98 در سایت زباله کار می‌کنم. کسانی که در حوزه خدمات شهری کار می‌کنند افرادی کاربلد و بی ادعا هستند. از دوره پنجم شورا کارهای عمرانی سایت زباله آغاز شد. اما از دوره آدم ابوالبشر تا به امروز در هیچ دوره‌ای اینهمه هزینه برای زباله قائم‌شهر نشده. بیشتر از صد میلیارد تومان هزینه که حدود 90 میلیارد تومان آن اعتبارات دولتی بوده. از ما انتقاد شد که چرا اول پروژه لندفیل اجرا شد بعد تصفیه‌خانه شیرابه؟ اما لازم است بدانین که در هر بازه زمانی سرفصلی وجود دارد. اگر ما این پول را نمی‌گرفتیم به شهرهای دیگر داده می‌شد و به همین راحتی اعتبارات دولتی به تهران برگشت می‌خورد. ما در ماه گذشته حدود 5/12 میلیارد تومان پول شهرداری نور را گرفتیم. در حالیکه داشت به بندرعباس می‌رفت. چند میلیارد تومان پول شهرداری بابل را هم جذب کردیم و به قائم‌شهر آوردیم. اولین کار پروژه لندفیل بود بعد راه‌اندازی خط پردازش 250 تنی با هزینه 17 میلیارد تومان بود و با مراجعه به سازمان شهرداری‌ها و تغییر برنامه یک خط پردازش به دو خط پردازش تبدیل شد. سرند بالستیک و دوار را از کشورهای اروپایی وارد کردیم. ما تنها شهری هستیم که خط پردازش‌مان سرند بالستیک دارد و کیفیت پردازش آن در کشور بی‌نظیر است. سالن تخمیر ما 5 هزار و 400 مترمربع مساحت دارد که برای زباله 250 تنی حدود 7 هزار متر مربع کمبود فضا دارد. بنابراین زمین 7 هزار مترمربعی کنار سایت زباله را از خانواده رنجبر خریداری کردیم. این محوطه نیاز به سوله ندارد. در کشور آلمان هم که سرانه بارندگی آن بیشتر از ایران است ، کارخانه کمپوستشان روباز است و سوله ندارند. ما نسبت به شهرهای بزرگ مجاور خود چه به لحاظ فنی و چه به لحاظ اجرایی بسیار جلوتریم. اما دو تا مشکل داریم که یکی سالن کوپ‌فاین است و دیگری تصفیه‌خانه شیرابه زباله. ابنیه تصفیه خانه در حال اجراست و تا دو هفته دیگر تمام می‌شود. حدود 40 میلیارد تومان هم قرارداد تجهیزات مکانیکی و برقی تصفیه‌خانه با شرکتی در مشهد بسته شده که در بدبینانه‌ترین حالت ممکن تا چهار ماه آینده وارد کشور شده و نصب خواهد شد.
 

با تصفیه‌خانه هم شیرابه زباله خواهیم داشت
اما لازم است بدانید که حتی اگر تصفیه‌خانه شیرابه تکمیل شود ما باز هم شیرابه زباله خواهیم داشت. چون کوه 60 ساله زباله قائم‌شهر به این سادگی‌ها از بین نمی‌رود. ولی با تکمیل تصفیه‌خانه حداقل شیرابه زباله‌های جدید کنترل می‌شود و به رودخانه و زمین‌های کشاورزی نمی‌ریزد. همه اینها نتیجه یک کار تیمی است که در شرایط بسیار سخت انجام شده. من از همین تریبون از همه شما و سایر دستگاه‌های متولی خواهش می‌کنم یک کلام شوید و به ما کمک کنید تا باقی بودجه را جذب نماییم. تا پایان سال وقت زیادی باقی نمانده. لطفا هر کسی هرچقدر توان دارد به ما کمک کند تا این گام آخر را برداریم.
 

پیدا کنید پرتقال‌فروش را!
بعد از این گفت و شنودها ، تریبون را به خبرنگاران معترض دادند تا آنها هم حرف‌هایشان را بزنند. خبرنگاران قائم‌شهری از درآمدزا بودن زباله و هدررفت پولهای شهری گفتند تا گستاخی فاضلاب‌کش‌ها و خالی کردن فاضلاب شهری در معابر عمومی شهر و در نهایت از غیرعلنی بودن جلسات شورا گلایه کردند و این دوربین عباس ناساری ، خبرنگار پیشکسوت قائم‌شهری بود که در طول این جلسه سه ساعته از صورتی به صورت دیگر می‌رفت. حالا شما بگردید و پیدا کنید پرتقال فروش را!.
آنچه که مسلم است اگر رودخانه تلار را به عنوان یکی از مهمترین شریان‌های آبی قائم‌شهر و روستاهای اطراف نشناسیم ، حتما در زمان وقوع سیلاب چهره دیگری به ما نشان خواهد داد. چهره‌ای که از چرک زباله به سیاهی گراییده و دیگر مایه روشنی نخواهد بود. شیرابه زباله قائم‌شهر اگر یکی از پتانسیل‌های مهم گردشگری شمال کشور را نابود نکند ، حتما زمین‌های زراعی و اکوسیستم طبیعی رودخانه را نابود خواهد کرد. تبعات شیمیایی جبران‌ناپذیری که نسل‌های آینده اثرش را دردناک‌تر از ما درک خواهند کرد. اما افسوس که آن روز مدیران شهری امروز نیستند که پاسخ بدهند.
 

قائم‌شهر – مهتاب مظفری سوادکوهی